1. Τι είναι κεραία;
Η κεραία χρησιμοποιείται από έναν πομπό για να εκπέμψει ηλεκτρομαγνητικά κύματα τα οποία θα συλλέξει μία άλλη κεραία, αυτή του δέκτη, και μέσω συντονισμού θα επικοινωνήσουν τα δύο σημεία. Οι κεραίες είναι απαραίτητες για τη μετάδοση των σημάτων μεταξύ δύο σημείων, όπως στην περίπτωση της κινητής τηλεφωνίας, μεταξύ του κινητού μας και του σταθμού βάσης, καθώς και του τηλεοπτικού σήματος, μεταξύ της κεραίας πομπού (που εκπέμπει το τηλεοπτικό σήμα) και της κεραίας λήψης στο σπίτι μας.
Σύμφωνα με τεχνολογικούς όρους, η κεραία είναι ένας παθητικός μετατροπέας. Κατά την εκπομπή, μετατρέπει την ηλεκτρομαγνητική ενέργεια που κινείται σε ένα καλώδιο σε ηλεκτρομαγνητικό κύμα στον χώρο και κατά τη λήψη, συμβαίνει το αντίστροφο. Τη συγκεκριμένη ικανότητα έχει οποιοδήποτε αντικείμενο είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού και το φυσικό μήκος του είναι ανάλογο του μήκους κύματος ενός ηλεκτρομαγνητικού σήματος. Για αυτό τον λόγο, η πλειονότητα των κεραιών κατασκευάζεται από μέταλλο.
2. Πώς μπορώ να μάθω εάν μία εγκατεστημένη κεραία έχει άδεια;
H EETT έχει δημιουργήσει την Ενημερωτική Πύλη Κατασκευών Κεραιών, keraies.eett.gr, μέσω της οποίας μπορείτε να ενημερωθείτε για τις κατασκευές κεραιών που έχουν αδειοδοτηθεί ή λειτουργούν νομίμως, σύμφωνα με τη νομοθεσία. Στο keraies.eett.gr μπορείτε να αναζητήσετε κατασκευές κεραιών είτε σε έναν Δήμο ή συγκεκριμένη διεύθυνση είτε σε μια γεωγραφική περιοχή μέσω χάρτη.
Η ΕΕΤΤ, με στόχο τη διαφάνεια, τη στιγμή που αδειοδοτείται μία κατασκευή κεραίας, καθιστά τον πλήρη φάκελό της άμεσα διαθέσιμο στο keraies.eett.gr, με το σύνολο των μελετών, εγκρίσεων και αδειών που έχει λάβει. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα αναζήτησης διαθέσιμων μετρήσεων της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) για μια αδειοδοτημένη κατασκευή κεραίας, μέσω σχετικού συνδέσμου στην ηλεκτρονική καρτέλα κάθε κατασκευής κεραίας.
Στην Ενημερωτική Πύλη δεν περιλαμβάνονται:
- Oι κατασκευές κεραιών οι οποίες ρητώς εξαιρούνται, σύμφωνα με το νόμο, από την υποχρέωση αδειοδότησης ή υποβολής δήλωσης στην ΕΕΤΤ, όπως οι κατασκευές κεραιών λήψης σήματος τηλεοπτικών εκπομπών που προορίζονται για το ευρύ κοινό, κεραιών ραδιοερασιτεχνών, και εκείνες της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), σωμάτων ασφαλείας, και υπουργείων (βλ. ερώτ. 5).
- Κατασκευές κεραιών για τις οποίες έχει διαπιστωθεί παράνομη εγκατάσταση, μετά από καταγγελίες ή αυτεπάγγελτους ελέγχους της ΕΕΤΤ.
3. Πώς αδειοδοτείται μια κεραία;
Για την εγκατάσταση και τη λειτουργία κατασκευής κεραίας στην ξηρά ή την τροποποίηση υφιστάμενης κατασκευής, απαιτείται (Ν.4635/2019, άρθρο 21):
- Άδεια την οποία εκδίδει η ΕΕΤΤ.
- Έγκριση δομικών κατασκευών κεραίας.
- Σύνταξη πορίσματος ελέγχου από τον ελεγκτή δόμησης, με το οποίο βεβαιώνεται ότι οι δομικές κατασκευές κεραίας υλοποιήθηκαν σύμφωνα με την παραπάνω έγκριση δομικών κατασκευών κεραίας.
Οι βασικοί νόμοι που ρυθμίζουν την αδειοδότηση των κατασκευών κεραιών είναι ο Ν.4635/2019 και ο Ν.4070/2012.
Επίσης, η κεραία πρέπει να συμμορφώνεται με συγκεκριμένα όρια για να εξασφαλίζεται η ασφαλής έκθεση του κοινού στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (ΚΥΑ 53571/3839/2000).
Σύμφωνα με τον Ν.4635/2019, για τη χορήγηση άδειας κατασκευής κεραίας από την ΕΕΤΤ, χρειάζεται:
- Έγκριση από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) για την ασφάλεια της αεροπλοΐας.
- Εκπόνηση και υποβολή στην Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) μελέτης, η οποία επιβεβαιώνει ότι σε κανένα σημείο γύρω από την κεραία στο οποίο έχει πρόσβαση το κοινό, το επίπεδο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας δεν υπερβαίνει το 70% των ορίων ασφάλειας, που ορίζονται στη σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 1999/519/EC. Η μελέτη συνοδεύεται από τοπογραφικά και αρχιτεκτονικά σχέδια και προϋπόθεση για την αδειοδότησή της αποτελεί η θετική γνωμοδότηση της ΕΕΑΕ.
- Έγκριση περιβαλλοντικών όρων, η οποία εκδίδεται από την αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας, κατόπιν υποβολής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) ή δήλωση υπαγωγής στις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ), κατά περίπτωση.
- Έγκριση χορήγησης δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων ή αποδεικτικό νόμιμης χρήσης των συχνοτήτων εκπομπής και λήψης. Ως αποδεικτικά νόμιμης χρήσης, νοούνται σχετικές αποφάσεις της ΕΕΤΤ ή η υπαγωγή σε κανόνα εξαίρεσης από τη συγκεκριμένη υποχρέωση.
- Υπεύθυνη δήλωση για την ανάληψη υποχρέωσης υποβολής των δικαιολογητικών στοιχείων και μελετών που απαιτούνται για την έγκριση δομικών κατασκευών κεραίας.
Η αδειοδότηση από την ΕΕΤΤ πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσω του Συστήματος Ηλεκτρονικής Υποβολής Αιτήσεων (ΣΗΛΥΑ) κατασκευών κεραιών στο οποίο οι πάροχοι υποβάλλουν τις αιτήσεις τους και φάκελο με όλα τα δικαιολογητικά (Ν.4635/2019). Σε διάστημα 3 μηνών από την ηλεκτρονική υποβολή του ολοκληρωμένου φακέλου, οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να ελέγξουν τα θέματα αρμοδιότητάς τους και να ενημερώσουν το ΣΗΛΥΑ για την έγκριση ή την απόρριψη της αίτησης.
Η ΕΕΤΤ εκδίδει την άδεια κατασκευής κεραίας εντός μηνός από την έκδοση όλων των παραπάνω διοικητικών πράξεων έγκρισης.
Μετά την έκδοση της άδειας από την ΕΕΤΤ, ο κάτοχος πρέπει να υποβάλει αίτηση στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Έκδοσης Αδειών, e-Άδειες, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), για την έγκριση δομικών κατασκευών κεραίας, σύμφωνα με τον Ν.4495/2017. Αφού λάβει την έγκριση, μπορεί να εγκαταστήσει την κατασκευή. Στη συνέχεια, υποβάλει, στο e-Άδειες, αίτημα για να πραγματοποιηθεί αυτοψία από ελεγκτή δόμησης και να ελεγχθεί η ορθή υλοποίηση των δομικών κατασκευών κεραίας, βάσει της έγκρισης, και στη συνέχεια, συντάσσεται πόρισμα ελέγχου. Εφόσον δεν διαπιστωθούν παραβάσεις, το πόρισμα ελέγχου συντάσσεται εντός 24 ωρών. Παράλληλα, ενημερώνεται το e-Άδειες και εκδίδεται αυτόματα η βεβαίωση για τη σύνδεση της κατασκευής κεραίας με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας.
Ο κάτοχος κατασκευής κεραίας υποχρεούται να διατηρεί αναρτημένη, σε εμφανές σημείο, πινακίδα ανεξίτηλης γραφής, στην οποία αναγράφεται η επωνυμία του και το μοναδικό αναγνωριστικό της κατασκευής κεραίας, που επιτρέπει την αναζήτησή της στο keraies.eett.gr.
4. Τι είναι το Σύστημα Ηλεκτρονικής Υποβολής Αιτήσεων κατασκευών κεραιών;
Το Σύστημα Ηλεκτρονικής Υποβολής Αιτήσεων (ΣΗΛΥΑ) κατασκευών κεραιών αναπτύχθηκε από την ΕΕΤΤ και αποτελεί τη διαδικτυακή εφαρμογή με την οποία υλοποιείται η διαδικασία αδειοδότησης κατασκευών κεραιών. Οι εταιρείες υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις αιτήσεις τους και οι αρμόδιες υπηρεσίες τις εξετάζουν μέσω διαδικτυακής πρόσβασης. Με αυτό τον τρόπο, βελτιώνεται και επιταχύνεται σημαντικά η διαδικασία αδειοδότησης και παράλληλα, εισάγονται υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην ελληνική δημόσια διοίκηση.
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης/υποβολής δήλωσης μιας κατασκευής κεραίας στο ΣΗΛΥΑ, η σχετική απόφαση και όλο το περιεχόμενο του ηλεκτρονικού φακέλου είναι αυτόματα διαθέσιμα στο κοινό μέσω της Ενημερωτικής Πύλης keraies.eett.gr (βλ. ερωτ. 2) .
5. Ποιες κεραίες εξαιρούνται αδειοδότησης;
Από την υποχρέωση (Ν.4635/2019, άρθρο 21) αδειοδότησης εξαιρούνται οι κατασκευές κεραιών (Ν.4635/2019, άρθρο 29):
- Ενόπλων Δυνάμεων, Σωμάτων Ασφαλείας, Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ), Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ), Λιμενικού Σώματος, Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ), Εθνικού Συστήματος Διαχείρισης και Εποπτείας Φάσματος ραδιοσυχνοτήτων (ΕΣΔΕΦ) της ΕΕΤΤ, καθώς και του σταθμού ραδιοεπικοινωνιών για ιδία χρήση του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
- Υπουργείων, πρεσβειών και διπλωματικών αποστολών, υπό την προϋπόθεση ότι:
- Δεν επηρεάζουν δυσμενώς την ασφάλεια της αεροπλοΐας.
- Έχει χορηγηθεί εκχώρηση ή έγκριση ραδιοσυχνοτήτων εκπομπής ή/και λήψης.
- Έχει υποβληθεί προηγουμένως, μέσω του ΣΗΛΥΑ, δήλωση με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του κεραιοσυστήματος.
- Αδειούχων ραδιοερασιτεχνών, εφόσον:
- Δεν επηρεάζουν δυσμενώς την ασφάλεια της αεροπλοΐας.
- Χρησιμοποιούν συχνότητες οι οποίες έχουν κατανεμηθεί βάσει του Εθνικού Κανονισμού Κατανομής Ζωνών Συχνοτήτων (ΕΚΚΖΣ) στην υπηρεσία ραδιοερασιτέχνη.
- Έχει υποβληθεί προηγουμένως δήλωση με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του κεραιοσυστήματος, με ενημέρωση του ΣΗΛΥΑ.
- Σταθμών βάσης ειδικών ραδιοδικτύων, εφόσον πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
- Έχουν σε ισχύ άδεια λειτουργίας, στην οποία περιλαμβάνεται περιγραφή της κατασκευής κεραίας και είναι εγκατεστημένες στο κτίριο που αναφέρεται στην άδεια.
- Το υψηλότερο σημείο της κατασκευής κεραίας δεν ξεπερνά τα 6 μέτρα από τη βάση της.
- Η κεραία απέχει σε οριζόντια προβολή τουλάχιστον 4 μ. από το περίγραμμα του οικοπέδου.
- Σταθμών βάσης CB, για τις περιπτώσεις που επιτρέπεται, εφόσον πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
- Για τους σταθμούς που έχουν εκδοθεί και ισχύουν άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας.
- Το υψηλότερο σημείο της κατασκευής κεραίας δεν ξεπερνά τα 6 μ. από τη βάση της.
- Κατασκευές μικρών κεραιών που προορίζονται για χρήση εντός κτιρίων.
- Κατασκευές μικρών κεραιών που προορίζονται για χρήση μεταφοράς δεδομένων τοπικής εμβέλειας, όπως εντός βιομηχανικών εγκαταστάσεων, γηπέδων, συγκροτημάτων κτιρίων.
- Αποκλειστικά λήψης εκπομπών που προορίζονται για το ευρύ κοινό (ραδιοφωνικών/τηλεοπτικών εκπομπών).
- Χαμηλής ηλεκτρομαγνητικής περιβαλλοντικής όχλησης (Εγκατάσταση Κατασκευών Κεραιών Χαμηλής Ηλεκτρομαγνητικής Περιβαλλοντικής Όχλησης-ΕΚΚΧΟ). Οι συγκεκριμένες κατασκευές κεραιών εγκαθίστανται χωρίς να απαιτείται προηγουμένως περιβαλλοντική αδειοδότηση, έγκριση ή άδεια από τις αρμόδιες πολεοδομικές υπηρεσίες. Προϋπόθεση αποτελεί να συμμορφώνονται με τη νομοθεσία για προστατευόμενες περιοχές, αεροδρόμια και αεροπορικές εγκαταστάσεις, παραδοσιακούς οικισμούς, αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους και ακίνητα μνημεία. Ο κάτοχος υποβάλλει ηλεκτρονική δήλωση πριν την εγκατάσταση και λειτουργία της ΕΚΚΧΟ.
6. Εάν δεν μπορώ να βρω μια κεραία στο keraies.eett.gr, πού πρέπει να απευθυνθώ;
Σε περίπτωση που από την αναζήτηση στο keraies.eett.gr δεν προκύψουν αποτελέσματα, ενδέχεται να πρόκειται για κατασκευή κεραίας για την οποία δεν απαιτείται άδεια/υποβολή δήλωσης (βλ. ερώτ. 5).
Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία στην ΕΕΤΤ, συμπληρώνοντας τη σχετική φόρμα καταγγελιών. Η ΕΕΤΤ θα διερευνήσει την καταγγελία, διενεργώντας αυτοψία και θα σας ενημερώσει για τα αποτελέσματα.
7. Σε περίπτωση που μια κεραία δεν διαθέτει άδεια, σε ποιες ενέργειες προβαίνει η ΕΕΤΤ;
Καταρχάς, η ΕΕΤΤ διενεργεί αυτοψία και εάν διαπιστωθεί ότι η κατασκευή κεραίας είναι παράνομα εγκατεστημένη, επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις.
Συγκεκριμένα, η ΕΕΤΤ επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις στον κάτοχο κατασκευής που:
- Δεν διαθέτει άδεια ή πιστοποιητικό πληρότητας.
- Διαθέτει άδεια ή πιστοποιητικό πληρότητας, αλλά κατά τη διάρκεια της αυτοψίας διαπιστώθηκαν παρεκκλίσεις.
- Διαθέτει άδεια ή πιστοποιητικό πληρότητας που έχει εκδοθεί βάσει ψευδών/ανακριβών/παραποιημένων στοιχείων.
Τα πρόστιμα αποτελούν έσοδο του Δημοσίου. Η απόφαση επιβολής ποινής κοινοποιείται στην αρμόδια:
- Εισαγγελία, στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, για να επιβάλει τις προβλεπόμενες ποινικές κυρώσεις.
- Πολεοδομική Υπηρεσία, η οποία διατάσσει την κατεδάφιση της παράνομης κατασκευής κεραίας. Σημειώνεται ότι η Πολεοδομική Υπηρεσία μπορεί να διατάξει και αυτεπάγγελτα την κατεδάφιση παράνομων κεραιών ή κεραιών που δεν βρίσκονται σε λειτουργία.
8. Σε περίπτωση άσκησης ασφαλιστικών μέτρων, μπορεί η κεραία να λειτουργεί;
Σε περιπτώσεις που είναι σε ισχύ δικαστική απόφαση επί των ασφαλιστικών μέτρων ή έχει εκδοθεί προσωρινή διαταγή για αναστολή της άδειας λειτουργίας, η συγκεκριμένη κεραία δεν πρέπει να βρίσκεται σε λειτουργία. Η ΕΕΤΤ διενεργεί ελέγχους για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις και εάν διαπιστωθεί μη συμμόρφωση του κατόχου με τη δικαστική απόφαση, τον καλεί σε ακρόαση.
9. Ποιος φορέας είναι αρμόδιος για την προφύλαξη του κοινού από τη λειτουργία κεραιών;
Οι κάτοχοι κατασκευών κεραιών, πριν την εγκατάστασή τους, υποβάλλουν μελέτη για τις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες στην Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), η οποία είναι αρμόδια για θέματα σχετικά με τα μέτρα προφύλαξης του κοινού από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Η ΕΕΑΕ δίνει τη σύμφωνη γνώμη της για τη μελέτη και διενεργεί επιτόπιους ελέγχους και μετρήσεις που αφορούν στις εκπομπές των κατασκευών κεραιών.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκατάσταση και λειτουργία κατασκευής κεραίας είναι η συμμόρφωσή της με την ΚΥΑ 53571/3839/2000. Προβλέπονται βασικοί περιορισμοί και επίπεδα αναφοράς και καθορίζονται τα όρια που πρέπει να τηρούνται στους χώρους γύρω από τις κατασκευές κεραιών, για την ασφαλή έκθεση του κοινού στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν οι κατασκευές κεραιών.
Επισημαίνεται ότι στην Ελλάδα, τα θεσπισμένα από τη νομοθεσία όρια είναι κατά 30% χαμηλότερα από τα οριζόμενα στη σχετική Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης-ΕΕ (L 199, 1999/519/EC). Ειδικά σε περίπτωση εγκατάστασης κατασκευής κεραίας σε απόσταση έως 300 μ. από την περίμετρο κτιριακών εγκαταστάσεων βρεφονηπιακών σταθμών, σχολείων, γηροκομείων και νοσοκομείων, τα όρια για την ασφαλή έκθεση του κοινού είναι αυστηρότερα και κατά 40% χαμηλότερα από τις τιμές που καθορίζονται στην παραπάνω Σύσταση.
10. Πώς διασφαλίζεται ότι τηρούνται τα όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ακτινοβολίες;
Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), ελέγχει την τήρηση των ορίων ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Ειδικότερα, οφείλει (Ν.4635/2019, άρθρο 35, παρ. 4) να ελέγχει την τήρηση των ορίων από κατασκευές κεραιών για τις οποίες απαιτείται άδεια στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Αυτεπάγγελτα και δειγματοληπτικά, σε ετήσια βάση, σε ποσοστό 20% τουλάχιστον των αδειοδοτημένων από την ΕΕΤΤ κεραιών που λειτουργούν εντός σχεδίου πόλεως.
- Κατόπιν αίτησης της ΕΕΤΤ ή οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου, που έχει έννομο συμφέρον, εντός 20 εργάσιμων ημερών (από την υποβολή του αιτήματος). Σε αυτή την περίπτωση, η ΕΕΑΕ γνωστοποιεί άμεσα τα αποτελέσματα του ελέγχου στον αιτούντα και στον κάτοχο της κατασκευής κεραίας.
Επιπλέον, η ΕΕΑΕ δημοσιεύει αναλυτικά και με χρονολογική σειρά όλα τα αποτελέσματα των μετρήσεων, που πραγματοποιεί για κάθε κατασκευή κεραίας στη χώρα, στον διαδικτυακό της τόπο.
Σημειώνεται ότι στο keraies.eett.gr εμφανίζονται οι διαθέσιμες μετρήσεις της ΕΕΑΕ για κατασκευές κεραιών.