Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ: Προστασία ανηλίκων στο διαδίκτυο και Πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας

Τις κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο, καθώς και ένα πρότυπο εφαρμογής επαλήθευσης ηλικίας, δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του Κανονισμού για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA). Οι πρωτοβουλίες αυτές στοχεύουν να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά και οι νέοι θα μπορούν να απολαμβάνουν τις δυνατότητες που προσφέρει ο ψηφιακός κόσμος, όπως είναι η μάθηση, η δημιουργικότητα και η επικοινωνία, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τους διαδικτυακούς κινδύνους και ιδίως την έκθεση σε επιβλαβές περιεχόμενο.

Κατευθυντήριες γραμμές

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ανηλίκων διασφαλίζουν ότι τα παιδιά απολαμβάνουν υψηλά επίπεδα ιδιωτικότητας, ασφάλειας και προστασίας κατά τη χρήση διαδικτυακών πλατφορμών. Επιπλέον, είναι αποτέλεσμα εκτενούς και ανοιχτής διαβούλευσης, στην οποία συμμετείχαν και οι ίδιοι οι νέοι. Ειδικότερα, οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν συστάσεις για την αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων, όπως τα παρακάτω:

• Εθιστικός σχεδιασμός: Προτείνουν τον περιορισμό της έκθεσης των ανηλίκων σε πρακτικές που μπορούν να προκαλέσουν εθιστική συμπεριφορά και την απενεργοποίηση λειτουργιών που προωθούν την υπερβολική χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών π.χ. αποδεικτικά ανάγνωσης (read receipts) και “streaks” σε μηνύματα.
• Κυβερνοεκφοβισμός (cyberbullying): Συνιστούν την ενθάρρυνση των ανηλίκων να αποκλείουν ή να βάζουν σε σίγαση χρήστες, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν μπορούν να προστεθούν σε ομάδες χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή τους. Υποδεικνύουν επίσης, να απαγορευτεί στους λογαριασμούς η αποθήκευση ή λήψη περιεχόμενου και στιγμιότυπων οθόνης που δημοσιεύονται από ανηλίκους, για να αποτραπεί η ανεπιθύμητη διάδοση σεξουαλικού ή ιδιωτικού περιεχομένου.
• Επιβλαβές περιεχόμενο: Δίνουν στους νεαρούς χρήστες μεγαλύτερο έλεγχο σε αυτό που βλέπουν, καλώντας τις πλατφόρμες να δώσουν προτεραιότητα στις σαφείς προτιμήσεις των χρηστών, αντί να βασίζονται στην παρακολούθηση των περιηγήσεών τους. Εάν ένας νεαρός χρήστης δηλώσει ότι δεν θέλει να βλέπει ένα συγκεκριμένο είδος περιεχομένου, δεν θα πρέπει να του το προτείνουν ξανά.
• Ανεπιθύμητη επικοινωνία από αγνώστους: Συνιστούν στις πλατφόρμες να χαρακτηρίσουν τους λογαριασμούς των ανηλίκων ως ιδιωτικούς εξ ορισμού, καθιστώντας τους μη ορατούς σε χρήστες που δεν ανήκουν στη λίστα φίλων τους. Με αυτόν τον τρόπο, θα ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος να έλθουν οι ανήλικοι σε επαφή με αγνώστους στο διαδίκτυο.

 Όπως και ο Κανονισμός DSA, οι κατευθυντήριες γραμμές υιοθετούν μία προσέγγιση εκτίμησης κινδύνου, αναγνωρίζοντας ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες ενδέχεται να ενέχουν διαφορετικούς τύπους κινδύνων για τους ανηλίκους, ανάλογα με το είδος, το μέγεθος, τον σκοπό και τους χρήστες τους. Οι πλατφόρμες θα πρέπει πάντα να διασφαλίζουν ότι λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα και δεν περιορίζουν δυσανάλογα ή αδικαιολόγητα τα δικαιώματα των παιδιών.

 Εφαρμογή επαλήθευσης ηλικίας

Το πρότυπο εφαρμογής για την επαλήθευση ηλικίας στο διαδίκτυο (age verification app) που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι εύχρηστο, φιλικό προς τον χρήστη και προστατεύει την ιδιωτικότητα. Για παράδειγμα, θα επιτρέπει στους χρήστες να αποδεικνύουν εύκολα ότι είναι άνω των 18 ετών κατά την πρόσβαση σε περιεχόμενο ενηλίκων στο διαδίκτυο με περιορισμούς, διατηρώντας παράλληλα τον πλήρη έλεγχο οποιωνδήποτε άλλων προσωπικών πληροφοριών, όπως η ακριβής ηλικία ή η ταυτότητα χρήστη. Κανείς δεν θα μπορεί να παρακολουθεί, να βλέπει ή να ανακατασκευάζει το περιεχόμενο που συμβουλεύονται οι μεμονωμένοι χρήστες.

Το πρότυπο εφαρμογής βασίζεται σε τεχνολογία ανοιχτού κώδικα και είναι πλήρως διαλειτουργικό με τα μελλοντικά «Ευρωπαϊκά Ψηφιακά Πορτοφόλια Ταυτότητας». Επιπλέον, μπορεί είτε να ενσωματωθεί σε μια εθνική εφαρμογή είτε να παραμείνει ως ανεξάρτητη εφαρμογή. Θα τεθεί σε πιλοτική δοκιμή σε συνεργασία με πέντε κράτη μέλη -Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία- καθώς επίσης με διαδικτυακές πλατφόρμες και χρήστες, ενώ θα προσφέρεται και στην αγορά για περαιτέρω ανάπτυξη.

Επισημαίνεται ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ανηλίκων καθορίζουν πότε και πώς οι πλατφόρμες θα πρέπει να επαληθεύουν την ηλικία των χρηστών τους. Για παράδειγμα, συνιστούν επαλήθευση ηλικίας σε πλατφόρμες με περιεχόμενο για ενήλικες, καθώς και σε πλατφόρμες που ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των ανηλίκων. Διευκρινίζουν δε, ότι οι μέθοδοι επαλήθευσης ηλικίας πρέπει να είναι ακριβείς, αξιόπιστες, ισχυρές, μη παρεμβατικές και να μην εισάγουν διακρίσεις.

Με τις κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ανηλίκων και το πρότυπο εφαρμογής για την επαλήθευση ηλικίας στο διαδίκτυο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να διαμορφώσει ένα ασφαλέστερο και πιο αξιόπιστο ψηφιακό περιβάλλον για τα παιδιά και τους νέους, προστατεύοντας τα δικαιώματά τους και θωρακίζοντας την ιδιωτικότητά τους, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του DSA. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι εθνικές αρμόδιες αρχές θα χρησιμοποιήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές αφενός για να αξιολογήσουν τη συμμόρφωση των διαδικτυακών πλατφορμών με το Άρθρο 28(1) του Κανονισμού DSA και αφετέρου, ως σημείο αναφοράς, για να ελέγξουν κατά πόσον οι πλατφόρμες που επιτρέπουν την πρόσβαση σε ανηλίκους πληρούν τα αναγκαία πρότυπα.

Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

Commission presents guidelines and age verification app prototype for a safer online space for children | Shaping Europe’s digital future.