1. Τι είναι οι σταθμοί βάσης κινητής τηλεφωνίας;
Σταθμοί βάσης ονομάζονται οι σταθερές κεραίες που χρησιμοποιούνται από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας για την παροχή ασύρματων ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Οι σταθμοί βάσης αποτελούνται από κεραίες και ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Λόγω της ανάγκης να βρίσκονται σε μεγάλο ύψος, οι κεραίες τοποθετούνται συνήθως επάνω σε στέγες πολυώροφων κτιρίων ή σε ειδικά κατασκευασμένους πυλώνες. Το τυπικό ύψος εγκαταστάσεων σταθμών βάσης κυμαίνεται μεταξύ 10 και 40 μ.
Εκτός από τις κεραίες που χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία με τα κινητά τηλέφωνα, στους σταθμούς βάσης υπάρχουν και κεραίες σε σχήμα κατόπτρου ή πιάτου (dish antenna) που χρησιμοποιούνται για επικοινωνία με άλλους σταθμούς βάσης του δικτύου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι σταθμοί βάσης συνδέονται μεταξύ τους με υπόγεια καλώδια αντί για ασύρματες συνδέσεις.
2. Είναι απαραίτητοι οι σταθμοί βάσης κινητής τηλεφωνίας;
Για να μπορούμε να επικοινωνούμε μέσω των κινητών τηλεφώνων μας, χρειάζεται η εγκατάσταση ασύρματων δικτύων που αποτελούνται από σταθμούς βάσης και τις κεραίες τους. Χωρίς επίγειους σταθμούς βάσης δεν υφίσταται δίκτυο κινητής τηλεφωνίας. Για να πραγματοποιήσουμε μία κλήση, πρέπει να μεταφερθούν ραδιοκύματα από το κινητό τηλέφωνό μας προς την πλησιέστερη κεραία και αντίστροφα.
Τα ραδιοκύματα μπορούν να μεταδίδονται σε συγκεκριμένη απόσταση από το σημείο εκπομπής. Επίσης, οι σταθμοί βάσης μπορούν να εξυπηρετούν ταυτόχρονα συγκεκριμένο αριθμό κλήσεων. Για να καλυφθούν οι ανάγκες επικοινωνίας των χρηστών σε περιοχές με αυξημένη κίνηση (π.χ. μέσα στις πόλεις), απαιτείται μεγαλύτερος αριθμός σταθμών βάσης, ώστε να αποφεύγεται υπερφόρτωση του δικτύου που μπορεί να οδηγήσει τελικά σε διακοπή κλήσεων. Επιπλέον, όταν οι σταθμοί βάσης εγκαθίστανται σε μακρινές αποστάσεις μεταξύ τους, παρατηρούνται κενά στην κάλυψη του δικτύου, που κάνουν αδύνατη την επικοινωνία, ιδίως όταν οι χρήστες κινούνται. Ομοίως σε περιοχές όπου το φυσικό ανάγλυφο είναι έντονο (π.χ. ορεινό), απαιτούνται αρκετοί σταθμοί βάσης για να καλύπτουν επαρκώς απομακρυσμένους οικισμούς, επαρχιακούς δρόμους κ.ά.
Η απομάκρυνση κεραιών σταθμών βάσης από μια περιοχή, όπου υπάρχουν χρήστες κινητής τηλεφωνίας, έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται:
- Η ισχύς του σήματος των κινητών τηλεφώνων.
- Η ισχύς εκπομπής των υπολοίπων κεραιών που βρίσκονται σε σταθμούς βάσης, δεδομένου ότι καλούνται πλέον να εξυπηρετήσουν περισσότερους συνδρομητές.
- Το τηλεπικοινωνιακό φορτίο που εξυπηρετεί κάθε σταθμός βάσης, με συνέπεια τη μείωση της ποιότητας και ενδεχόμενη διακοπή της επικοινωνίας.
Σημειώνεται ότι σε έκτακτες συνθήκες, για τον εντοπισμό πολίτη που προβαίνει σε κλήση έκτακτης ανάγκης (112) προς την Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας, αξιοποιούνται οι σταθμοί βάσης δικτύων κινητών επικοινωνιών που υπάρχουν στη συγκεκριμένη περιοχή, προκειμένου να καθορισθεί η ακριβής θέση και να καταστεί εφικτή η άμεση επέμβαση.
3. Στην περιοχή μου, το σήμα του κινητού τηλεφώνου μου είναι ισχυρό. Γιατί χρειάζεται να τοποθετηθεί και άλλος σταθμός βάσης;
Με την εγκατάσταση περισσότερων σταθμών βάσης, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας μπορούν να εξυπηρετούν περισσότερους συνδρομητές. Παρόλο που το κινητό τηλέφωνό σας μπορεί να λαμβάνει ισχυρό σήμα, είναι πιθανό αυτό να μην ισχύει για συνδρομητές άλλων δικτύων. Επίσης, σε ενδεχόμενη αύξηση του αριθμού των κλήσεων μπορεί ένας σταθμός βάσης να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες επικοινωνίας, όπως στην περίπτωση ενός έκτακτου και επείγοντος γεγονότος, όπου υπάρχει ανάγκη για αξιόπιστη επικοινωνία (βλ. ερωτ. 2).
Σημειώνεται ότι σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), οι κλήσεις έκτακτης ανάγκης μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας ξεπερνούν πλέον τον αριθμό κλήσεων μέσω σταθερού δικτύου.
Τα τελευταία χρόνια, η αλματώδης αύξηση της χρήσης δεδομένων μέσω των κινητών τηλεφώνων, έχει πολλαπλασιάσει την ανάγκη για αύξηση της χωρητικότητας των δικτύων κινητής τηλεφωνίας και επομένως, για μεγαλύτερο αριθμό κεραιών. Η εξέλιξη αυτή έχει οδηγήσει σε μείωση της μέσης ισχύος εκπομπής ανά κεραία, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα παρεμβολών.
Οι σταθμοί βάσης τοποθετούνται εντός των οικιστικών περιοχών για να καλύπτουν τις αυξημένες ανάγκες των συνδρομητών των δικτύων. Στις περιοχές όπου υπάρχει σημαντική πυκνότητα πληθυσμού, απαιτείται και σημαντικός αριθμός κεραιών κινητής τηλεφωνίας κοντά στις κατοικίες, ώστε να υπάρχει αξιόπιστη παροχή υπηρεσιών φωνής ή/και δεδομένων.
Σε αστικό περιβάλλον, όπου πρέπει να εξυπηρετούνται πολλές κλήσεις ταυτόχρονα, συνήθως οι σταθμοί βάσης απέχουν μεταξύ τους περίπου από 500 μ. έως 1500 μ., ενώ σε αγροτικές περιοχές, όπου η τηλεπικοινωνιακή κίνηση είναι μειωμένη, από 2 χλμ. έως 5 χλμ. Εάν πρόκειται για κεραίες κινητής τηλεφωνίας που εμπίπτουν στην κατηγορία των κατασκευών κεραιών χαμηλής όχλησης, οι μεταξύ τους αποστάσεις είναι μικρότερες, συνήθως από 50 μ. έως 500 μ., λόγω της χαμηλότερης εμβέλειας των συγκεκριμένων κεραιών.
4. Τι είναι τα δίκτυα 5ης γενιάς (5G); Τι προσφέρουν στους χρήστες κινητής τηλεφωνίας;
Τα δίκτυα 5G αποτελούν την επόμενη γενιά σύνδεσης κινητών συσκευών στο Διαδίκτυο, μετά το 3G και το 4G. To δίκτυο 5G προσφέρει πολύ γρήγορες ταχύτητες που ξεπερνούν το 1Gbps, αλλά και πιο αξιόπιστες και σταθερές συνδέσεις σε smartphone και άλλες συσκευές. To 5G θα φέρει πολλές νέες χρήσεις και εφαρμογές, όπως είναι τα έξυπνα σπίτια και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things-ΙοΤ) και η Επαυξημένη Πραγματικότητα (Augmented Reality-AR).
Η υλοποίηση των δικτύων 5G γενιάς έχει ξεκινήσει σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το στάδιο υλοποίησης ποικίλει από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα, η ΕΕΤΤ έχει απονείμει τις απαραίτητες ραδιοσυχνότητες και οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία για την ανάπτυξη δικτύων 5G.
5. Τι ισχύει για την εγκατάσταση κεραιών κινητής τηλεφωνίας σε κατοικημένες περιοχές;
Η εγκατάσταση και λειτουργία κεραιών κινητής τηλεφωνίας σε κατοικημένες περιοχές επιτρέπεται μόνο εφόσον τηρούνται τα θεσπισμένα όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ακτινοβολία σε όλα τα γειτονικά στον σταθμό κεραιών σημεία, όπου υπάρχει ανθρώπινη πρόσβαση (βλ. Θέματα αδειοδότησης – ερώτ. 9).
Οι κεραίες είναι απαραίτητες για την πραγματοποίηση κλήσεων ανάμεσα σε κινητά τηλέφωνα. Εάν οι κεραίες τοποθετηθούν (σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων ανάμεσά τους) αραιά μεταξύ τους, θα υπάρχουν κενά στην κάλυψη του δικτύου, με αποτέλεσμα οι κλήσεις να μην μπορούν να πραγματοποιηθούν, να διακόπτονται ή να τερματίζονται. Επιπλέον, η αραιή εγκατάσταση κεραιών απαιτεί την αύξηση της ισχύος εκπομπής του κινητού τηλεφώνου. Για αυτόν τον λόγο, τοποθετούνται σε πυκνό δίκτυο στις κατοικημένες περιοχές.
6. Επιτρέπεται η εγκατάσταση περισσότερων από μία κεραιών σε γειτονικά κτίρια;
Η εγκατάσταση περισσότερων της μίας κεραιών σε γειτονικά κτίρια επιτρέπεται, εφόσον τηρούνται οι θεσμοθετημένες προδιαγραφές και εξασφαλίζεται η συμμόρφωση με τα όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ακτινοβολία (ΚΥΑ 53571/3839/06-09-2000 και Ν.4070/2012, άρθρο 30).
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η μελέτη ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών των κεραιοσυστημάτων που υποβάλλει ο κάτοχος για την εγκατάσταση και λειτουργία της κεραίας, λαμβάνει υπόψη την επιβάρυνση από άλλους γειτονικούς σταθμούς, που ενδεχομένως υπάρχουν σε απόσταση μικρότερη των 50 μ.
7. Επιτρέπεται η εγκατάσταση κεραιών κινητής τηλεφωνίας σε σχολεία, νοσοκομεία, γηροκομεία και βρεφονηπιακούς σταθμούς;
Δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση κατασκευής κεραίας σε κτίρια βρεφονηπιακών σταθμών, σχολείων, γηροκομείων και νοσοκομείων.
Κατ’ εξαίρεση, στις κτιριακές εγκαταστάσεις νοσοκομείων επιτρέπεται, έπειτα από προηγούμενη απόφαση της διοίκησής τους, να εγκαθίσταται κατασκευή κεραίας, που εξαιρείται από την υποχρέωση αδειοδότησης, με σκοπό την εξυπηρέτηση των αναγκών του ιατρικού προσωπικού και του κοινού που επισκέπτεται τους χώρους του νοσοκομείου.
8. Μπορούν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας να εγκαθιστούν κατασκευές στον ίδιο πυλώνα;
Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας μπορούν να εγκαθιστούν στον ίδιο πυλώνα κεραίες, όταν αυτό είναι εφικτό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο πυλώνας είναι υψηλότερος και περισσότερο εμφανής. Ωστόσο, η τοπική κοινότητα και οι σχεδιαστές των δικτύων ενδέχεται να προτιμούν περισσότερους μικρότερους πυλώνες. Επίσης, παρόλο που λειτουργούν σε διαφορετικές ζώνες ραδιοσυχνοτήτων, ενδέχεται οι εκπομπές από τις συνεγκατεστημένες εταιρείες να παρεμβάλλουν η μία στην άλλη, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται ο καταμερισμός του χώρου.
Εκτός από τη συνεγκατάσταση στον ίδιο πυλώνα, είναι συχνή πλέον η από κοινού χρήση ενός σταθμού βάσης από περισσότερες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Σε αυτή την περίπτωση, από την κεραία εξυπηρετούνται περισσότεροι του ενός πάροχοι κινητών επικοινωνιών.
9. Είναι παράνομες κεραίες που τοποθετούνται μέσα σε κυλινδρικές κατασκευές που προσομοιάζουν σε θερμοσίφωνα ή καμινάδα;
Οι συγκεκριμένες κατασκευές δεν είναι απαραίτητα παράνομες. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας εγκαθιστούν σταθμούς βάσης σε οροφές πολυώροφων κτιρίων, προκειμένου να ανταποκρίνονται στις ανάγκες κάλυψης, ειδικά σε πυκνό αστικό περιβάλλον. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συχνά τοποθετούν την κεραία σε κυλινδρικές κατασκευές, οι οποίες προσομοιάζουν σε θερμοσίφωνα, καμινάδα ή άλλες κατασκευές, οι οποίες ενσωματώνονται αρμονικά στον χώρο, για αισθητικούς κυρίως λόγους. Ο διαχειριστής του δικτύου οφείλει να λαμβάνει μέτρα για να εμποδίζει την πρόσβαση του κοινού σε αυτές τις κατασκευές.
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την ΚΥΑ οικ. 174610/01-09-2014, οι σταθμοί βάσης πρέπει να προσαρμόζονται κατάλληλα χρωματικά και μορφολογικά στα ήδη υφιστάμενα αρχιτεκτονικά στοιχεία των κτιρίων. Ειδικότερα, για σταθμούς βάσης σε περιοχές εντός σχεδίου πόλης και εντός ορίων οικισμών, η εταιρεία πρέπει να εξετάζει και τη δυνατότητα προσαρμογής τους στο περιβάλλον, μέσω κατάλληλων αισθητικών και αρχιτεκτονικών παρεμβάσεων.
10. Γιατί κάποιες κεραίες τοποθετούνται πίσω από οδικά σήματα, σε προσόψεις καταστημάτων κ.λπ.;
Πρόκειται για μικρές κεραίες χαμηλής όχλησης. Οι συγκεκριμένες κεραίες εγκαθίστανται για την κάλυψη των αναγκών επικοινωνίας σε πολυσύχναστες περιοχές και κλειστούς χώρους. Τοποθετούνται συνήθως στο επίπεδο του δρόμου, σε εξωτερικούς τοίχους και συχνά δεν ξεχωρίζουν εύκολα από τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του κτιρίου. Συνήθως έχουν ακτίνα 300 μ.- 1000 μ. και εκπέμπουν σε χαμηλότερα επίπεδα ισχύος, σε σχέση με εκείνα των κεραιών μεγαλύτερων σταθμών βάσης. Υπάγονται στην κατηγορία των ΕΚΚΧΟ (βλ. και Θέματα αδειοδότησης – ερώτ. 5).
